U 426.emisiji Slobodno srpski gostovala je novinarka i članica Udruženja porodica Kosmetskih stradalnika Gordana Đikanović. U intervjuu Budimiru Ničiću ona je rekla da nijednoj vlasti u Beogradu i Prištini od 1999.godine do danas nije bio bitan čovek.

„Bitan je i stiker, i tablice, i naziv i da li će se ovako ili onako zvati. Moguće da to pravnici drugačije gledaju, mi kao porodice koje smo porodice kidnapovanih, ubijenih, prisilno nestalih, otetih, prisilno odvedeni kako god da se kaže – mi to ne umemo da razumemo“, rekla je Đikanović.

S obzirom na to da je pitanje nestalih vraćeno na agendu Briselskog dijaloga, ističe da nikad nije kasno za porodice koje još uvek tragaju za svojim nestalim srodnicima, da se pronađu, identifikuju i sahrane ukoliko se utvrdi da nisu živi.

Iako je to rešavanje sudbine nestalih aktuelizovano između Prištine i Beograda, uz posredovanje Evropske unije, indikativno je to što porodice nestalih niko nije kontaktirao.

„Nažalost, ni mi, a konsutovali smo i naše prijatelje iz Prištine sa kojima sarađujemo, ni oni nemaju nikakvu informaciju o čemu su se oni to dogovorili, da li postoji jedna stvar oko koje su se oni dogovorili da će krenuti u susret rešavanju toga“, kazala je Đikanović.

I Srbi se plaše da svedoče

Iako postoji mogućnosti anonimne prijave kod ICMP-a, potencijalni svedoci se ne usuđuju da pošalju bitne podatke o nestalim  i ako ih eventualno imaju, jer nije pronađen efikasan mehanizam njihove zaštite.

„Mislim da je samo strah u pitanju. Većina od njih još uvek ima porodice ili delove porodice koje žive ovde i na kraju i iskustvo nas na to upućuje iz vremena suđenja gospodinu Haradinaju, i prosto je to nešto što se urezalo u svest ljudi. Nemaju niko od njih, to znam od pouzdanih priča nekoliko članova naših udruženja koji su bili u početku raspoloženi i išli na te razgovore i kada su čuli kakve im garancije nude, zapravo kako im se ništa ne nudi osim da će biti samo N.N. lice s tim što takođe znamo da cure, ili povremeno cure informacije.“, rekla je Đikanović.

To se odnosi i na Srbe kao potencijalne svedoke iz straha  što ne dobijaju garanciju za sebe i svoju porodicu da će dobiti novi identitet, da će biti u nekoj trećoj zemlji ili slično.

Za normalizaciju neophodno suočavenje sa prošlošću

Komentarišiću stereotipe i negativne stavove prema drugim nacionalnim etničkim zajednicama, što se naročito primećuje kod mladih, Đikanović smatra da je ključno u normalizaciji odnosa suočavanje sa prošlošću.

„Mladi ljudi i Albanci i Srbi, moraju da znaju da su zločini činjeni, ne licitiram gde je bilo više, gde manje, ali su činjeni i sa prve i sa druge strane. Oni odrastaju i stasavaju u ljude koji znaju samo jednu istinu i tu istinu uče kroz udžbenike, sada govorim i o mladim ljudima u Srbiji i o mladim ljudima na Kosovu. Ako im ove naše generacije koje su, onako narodski da kažem, sve ovo zakuvale, ako taj teret ostavimo njima da ga oni rešavaju, ja mislim da ga nikad rešiti neće“, rekla je Gordana Đikanović gostujući u emisiji Slobodno srpski.

Slobodno srpski with Gordana Đikanović

In the 426^th of Slobodno srpski a guest was a journalist and a member of the Association of Missing Persons “Kosmet victims” Gordana Đikanović. In an interview with Budimir Ničić, she said that from 1999 to the present day, none of the authorities in Belgrade and Pristina cares about person.

"The stickers, the plates, the name and whether it will be called this or that is also important. It's possible that lawyers see it differently, we as families who are families of kidnapped, murdered, forcibly disappeared, abducted, forcibly taken, whatever you say - we can't understand it," said Đikanović.

Given that the issue of missing persons has been returned to the agenda of the Brussels Dialogue, she points out that it is never too late for families who are still searching for their missing relatives to find, identify and bury them, if it is determined that they are not alive.

Although the resolution of the fate of the missing was actualized between Pristina and Belgrade, with the mediation of the European Union, it is indicative that no one contacted the families of the missing.

"Unfortunately, neither do we, and we also consulted our friends from Pristina with whom we cooperate, and they don't have any information about what they agreed on, whether there is one thing that they have agreed on that they will move towards solving it" , said Đikanović.

Serbs are also afraid to testify

Although it is possible to report anonymously to ICMP, potential witnesses do not dare to send important information about the missing, even if they have it, because no effective mechanism for their protection has been found.

"I think it's just fear." Most of them still have families or parts of their families living here and in the end, and experience points us to that from the time of Mr. Haradinaj's trial, and it is simply something that has been etched in people's consciousness. They don't have any of them, I know that from the reliable stories of several members of our associations who were initially in a good mood and went to those talks and when they heard what guarantees they were being offered, in fact they were offered nothing except that they would only be Anonymous face with the fact that we also know that information leaks, or occasionally leaks information," said Đikanović.

This also applies to Serbs as potential witnesses for fear that they will not receive a guarantee for themselves and their family that they will get a new identity, that they will be in a third country or similar.

Confrontation with the past is necessary for normalization

She commented on stereotypes and negative attitudes towards other national ethnic communities, which is especially noticeable among young people, Đikanović believes that dealing with the past is crucial in normalizing relations.

"Young people, both Albanians and Serbs, must know that crimes were committed, I'm not betting where there was more, where less, but they were committed from both sides. They grow up and become people who know only one truth and learn that truth through textbooks, now I am talking about young people in Serbia and young people in Kosovo. If this generation of ours, who, so to speak, have nailed all this to them, if we leave that burden to them to solve, I think they will never solve it," said Gordana Đikanović, guest on the show Slobodno srpski.

Slobodno srpski me Gordana Đikanović

Në emisionin e 426-të të Slobodno srpski ishte e ftuar gazetarja dhe anëtarja e Shoqatës së Familjeve të Viktimave të Kosovës, Gordana Đikanović. Në një intervistë me Budimir Ničić, ajo tha se as për pushtetin në Beograd e as për atë në Prishtinë që nga viti 1999 e deri më sot nuk ka qenë i rëndësishëm njeriu.

„Është me rëndësi edhe ngjitësi, edhe targat, edhe emri edhe nëse do të quhet kështu apo ashtu. Është e mundur që juristët këtë e shikojnë ndryshe, ne që jemi familje të të rrëmbyerve, të vrarëve, të të zhdukurve me forcë, të kidnapuarve, të marrëve me forcë, sido që të thuhet kjo – ne këtë nuk dimë ta kuptojmë,“ tha Đikanović.

Duke qenë se çështja e të pagjeturve është rikthyer në agjendën e Dialogut të Brukselit, ajo thekson që kurrë nuk është vonë për familjet që ende janë në kërkim të të afërmve të tyre të zhdukur që ata të gjenden, identifikohen, dhe të varrosen nëse konstatohet se nuk janë gjallë.

Ndonëse zgjidhja e fatit të të pagjeturve u aktualizua në mes të Prishtinës dhe Beogradit me ndërmjetësimin e Bashkimit Evropian, është indikative ajo se askush nuk i ka kontaktuar familjet e të zhdukurve.

„Për fat të keq, as ne, e jemi konsultuar edhe me miqtë tanë nga Prishtina me të cilët bashkëpunojmë, as ata nuk kanë asnjë informatë se për çfarë janë marrë vesh ata, a ekziston ndonjë gjë për të cilën ata janë marrë vesh e se do të nisen në drejtim të zgjidhjes së saj,“ tha Đikanović.

Edhe serbët po frigohen të dëshmojnë

Edhe pse është e mundur të raportohet në mënyrë anonime tek ICMP-ja, dëshmitarët potencial nuk guxojnë të dërgojnë informata të rëndësishme për të zhdukurit edhe nëse i posedojnë ato, sepse nuk është gjetur asnjë mekanizëm efektiv i mbrojtjes së tyre.

„Unë mendoj se ka të bëj vetëm me frikën. Shumica e tyre ende i kanë familjet ose pjesë të familjes që jetojnë këtu dhe në fund edhe përvoja na shpie atje nga koha e gjykimit të zotit Haradinaj, dhe kjo është thjesht diçka që është gdhendur në ndërgjegjen e njerëzve. Asnjë prej tyre nuk e ka, këtë e di nga tregimet e besueshme të disa anëtarëve të shoqatave tona të cilët fillimisht ishin në disponim të mirë dhe shkuan në ato bisedime dhe kur dëgjuan se çfarë lloj garancish po iu ofroheshin, në fakt se si nuk u ofrohet asgjë përveç se do të jenë vetëm persona N.N., me atë që edhe ne e dimë që informatat rrjedhin, ose herë pas here rrjedhin,“ tha Đikanović.

Kjo vlen edhe për serbët si dëshmitarë potencialë nga frika se nuk do të marrin garanci për veten dhe familjen e tyre se do të marrin një identitet të ri, se do të jenë në një vend të tretë apo ngjashëm me këtë.

Përballja me të kaluarën është e domosdoshme për normalizimin  

Duke komentuar stereotipet dhe qëndrimet negative ndaj komuniteteve tjera etnike kombëtare, gjë e cila veçanërisht po vërehet tek të rinjtë, Đikanović konsideron se ballafaqimi me të kaluarën është vendimtar për normalizimin e marrëdhënieve.

„Të rinjtë, edhe shqiptarët edhe serbët, duhet ta dinë se janë kryer krime, nuk po them ku ka pasur më shumë, ku ka më pak, por ato janë kryer edhe nga pala e parë edhe ajo e dytë. Ata rriten dhe bëhen njerëz që dinë vetëm një të vërtetë dhe e mësojnë atë përmes teksteve shkollore, tani po flas për të rinjtë në Serbi dhe të rinjtë në Kosovë. Nëse këta brezat tanë që, thënë në gjuhën popullore, ua kanë përgatitur të gjitha këto, nëse ua lëmë atyre këtë barrë që ta zgjidhin, nuk besoj se ata do ta zgjidhin ndonjëherë,“  tha Gordana Đikanović si mysafire në emisionin Slobodno srpski.